De Europese Unie heeft de Council of Europe Framework Convention on Artificial Intelligence and Human Rights, Democracy, and the Rule of Law ondertekend, het eerste bindende internationale verdrag dat AI-ontwikkeling en -gebruik wil reguleren.

Het verdrag, het resultaat van vier jaar werk onder leiding van de Raad van Europa, definieert zeven fundamentele principes voor AI-activiteiten: menselijke waardigheid, gelijkheid, privacy, transparantie, verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid en veiligheid. Het is van toepassing op zowel publieke als private instanties en streeft naar een evenwicht tussen AI-innovatie en maatschappelijke waarden.

Hoewel het verdrag een belangrijke stap voorwaarts is in AI-regulering, vertoont het enkele zwakke punten:

• Het is niet van toepassing op nationale veiligheid, wat ruimte laat voor misbruik. Landen als Israël, China en de VS kunnen deze uitzondering gebruiken om controversiële AI-toepassingen te rechtvaardigen, zoals gezichtsherkenning voor massasurveillance.
• Veel ondertekenaars zijn al betrokken bij AI-praktijken die mogelijk in strijd zijn met de geest van het verdrag. Het blijft onduidelijk hoe overheden de activiteiten van bijvoorbeeld NSA en privébedrijven zoals Palantir zullen reguleren in overeenstemming met de verdragsprincipes.
• Er is een opvallend gebrek aan Aziatische deelname, met name China. Dit beperkt de mondiale impact van het verdrag en roept vragen op over de effectiviteit ervan in een wereldwijde AI-industrie.

Gezien de huidige praktijken van veel ondertekenaars, is er reden tot scepsis over de mate waarin het verdrag daadwerkelijk zal leiden tot aanzienlijke veranderingen in AI-ontwikkeling en -gebruik. Desondanks vormt het verdrag een belangrijk startpunt voor internationale AI-regulering. Het erkent de noodzaak van een ethisch kader voor AI en zet een standaard voor toekomstige regelgeving. De uitdaging ligt nu in de toepassing daarvan door zowel overheden als publieke instanties. Bekende voorbeelden zijn de Amerikaanse RSA en Palantir, een Amerikaans softwarebedrijf dat gespecialiseerd is in big data-analyse.

Conclusie

Dit AI-verdrag is een veelbelovend initiatief dat de juiste intenties toont, maar waarvan de effectiviteit nog maar moet blijken. Het succes ervan zal afhangen van strikte toepassing, wereldwijde samenwerking, en de bereidheid van landen om AI-ontwikkeling daadwerkelijk te onderwerpen aan ethische en democratische principes.