Amerikaanse onderzoekers hebben een AI-chatbot ontwikkeld, genaamd ‘complotbot’, die effectief blijkt in het verminderen van geloof in complottheorieën. In een experiment met 760 deelnemers leidde interactie met de chatbot tot een 20% afname in de overtuiging van complottheorieën.
‘Debunkers’ zijn mensen of organisaties die zich bezighouden met het weerleggen van onjuiste informatie. Het woord komt van het Engelse ‘debunk’, wat letterlijk ‘ontmaskeren’ of ‘ontkrachten’ betekent.
De complotbot gebruikt feitelijke argumenten om twijfel te zaaien en gaat in discussie met gebruikers. Experts zien potentie in deze aanpak, omdat deze digitale ‘debunkers’ uitgebreide kennis kunnen inzetten en als neutraler worden ervaren dan hun menselijke evenknie: de mensen of organisaties die zich bezighouden met het ontkrachten of weerleggen van onjuiste informatie, mythes, pseudowetenschap of complottheorieën:
- Journalisten die zich specialiseren in factchecking
- Wetenschappers die pseudowetenschappelijke claims onderzoeken
- Websites of organisaties gewijd aan het ontkrachten van legendes of complottheorieën
- Mensen die via sociale media of blogs misinformatie bestrijden
Mensen kunnen echter kritisch denken, hebben expertise en worden geacht om onderzoek te doen mbv betrouwbare bronnen, zonder daarbij gebruik te maken van AI, waardoor ze uitlatingen kunnen verifiëren of juist ontkrachten. Door hun sceptische invalshoek kunnen ze onbewezen claims of sensatieverhalen op een duidelijke manier ontkrachten.
Echter, door deze groep te vervangen door AI, loopt men in een ‘kip-ei situatie’ waarbij de bron van het onderzoek (en dus ook de argumentatie) wordt gevoed door ondermeer dezelfde bron. En dat tast de integriteit van deze digitale debunkers aan, waardoor de aldus onstane discussies op zich ook weer ongeloofwaardig (kunnen) worden.
