De Europese Commissie heeft een Nederlands plan van €998 miljoen goedgekeurd om de productie van hernieuwbare waterstof te ondersteunen. Dit plan past binnen de doelen van de EU Waterstofstrategie en de Europese Green Deal, en helpt ook om minder afhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen volgens het REPowerEU-plan.

Hernieuwbare waterstof wordt geproduceerd door water te splitsen in waterstof en zuurstof met behulp van duurzaam opgewekte energie. Deze ‘groene’ waterstof moet onder meer dienen als duurzaam alternatief voor aardgas, omdat er bij de productie geen CO₂ vrijkomt.

Plannen in Nederland

Nederland wil met dit plan de elektrolysecapaciteit verhogen en de productie van hernieuwbare waterstof stimuleren. Het doel is om minstens 200 MW (megawatt) aan elektrolysecapaciteit te realiseren. De steun zal worden verleend via een aanbestedingsproces dat in 2024 zal plaatsvinden. Projecten moeten een minimale capaciteit van 0,5 MW hebben om mee te kunnen doen.

De financiële steun bestaat uit een directe subsidie, die tot 80% van de investeringskosten kan dekken, en een variabele premie voor een periode van 5 tot 10 jaar. Ontvangers moeten voldoen aan EU-criteria voor de productie van hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong.

Dit plan helpt Nederland om tegen 2025 een elektrolysecapaciteit van 500 MW te bereiken en 3-4 GW tegen 2030. Het ondersteunt ook de EU-doelen om minstens 6 GW (gigawatt) aan hernieuwbare waterstofelektrolysers te installeren tegen 2024 en minstens 40 GW tegen 2030. Verwacht wordt dat dit jaarlijks ongeveer 55 kiloton CO2-uitstoot zal voorkomen tot 2030, wat bijdraagt aan de klimaatdoelen van Nederland en de EU.

Beoordeling

De Commissie gaat accoord omdat het vindt dat:

• Het plan noodzakelijk en passend is om de productie van hernieuwbare waterstof te bevorderen, en het ondersteunt belangrijke EU-beleidsinitiatieven zoals de Green Deal, de EU Waterstofstrategie en het REPowerEU-plan.
• Het plan een ‘stimulerend effect’ heeft, omdat de betrokken bedrijven deze investeringen anders niet zouden doen.
• Nederland voldoende waarborgen heeft ingebouwd om te zorgen dat de steun een beperkt effect heeft op concurrentie en handel binnen de EU. De steun zal via een open, transparant en niet-discriminerend aanbestedingsproces worden verleend, en de steun wordt beperkt tot het minimum dat nodig is om de projecten uit te voeren.
• De positieve effecten van de steun opwegen tegen mogelijke negatieve effecten op de concurrentie.

Op basis hiervan keurde de Commissie het Nederlandse plan goed volgens de EU-staatssteunregels.

In juli 2020 publiceerde de Commissie de EU Waterstofstrategie, met ambitieuze doelen voor de productie en het gebruik van schone waterstof. Het doel van de Europese Green Deal uit 2019 is om tegen 2050 net geen uitstoot van broeikasgassen meer te hebben. De Europese klimaatwet, in werking sinds juli 2021, stelt een tussentijds doel van minstens 55% minder netto broeikasgasuitstoot tegen 2030.