Het Nederlandse kabinet heeft als één van de eerste EU-lidstaten een visie op generatieve AI gepresenteerd. In deze visie benadrukt het kabinet het belang van actie ondernemen met betrekking tot de mogelijkheden en uitdagingen van deze nieuwe technologie. De visie sluit aan op lopende investeringen van onderzoeksinstellingen, bedrijven en overheden om Nederland beter aan te laten sluiten op de snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie.
Generatieve AI is een specifieke vorm van kunstmatige intelligentie die mensen helpt bij het genereren van tekst, computercode, beeld en audio. Het wordt gezien als een krachtig hulpmiddel voor het analytisch en scheppend vermogen van mensen. Sinds de lancering van chatbot ChatGPT en andere generatieve AI-tools zoals Google Bard, Midjourney en DALL.E 3, maakt het gebruik van AI deel uit van het dagelijks leven van veel mensen in Nederland.
Het kabinet neemt nieuwe maatregelen, zoals het vragen aan de Sociaal Economische Raad (SER) om de impact van AI op werk in kaart te brengen. Campagnes zullen worden gestart om burgers uit te leggen hoe ze hun gegevens kunnen beschermen tegen training van generatieve AI-modellen. Er wordt gekeken naar de oprichting van een veilige publieke nationale AI-testfaciliteit, publiek-private samenwerkingen worden gestart, en er komen verantwoorde generatieve AI-toepassingen in overheidsdienstverlening. Een RijksAI-validatieteam zal beschikbare AI-toepassingen beoordelen op non-discriminatie. Het kabinet blijft zich ook inzetten voor wetgevingsadvies door toezichthouders.
Met de ontwikkeling van het eigen open taalmodel, GPT-NL, wil Nederland een impuls geven aan de ontwikkeling van (open) Nederlandse en Europese grote taalmodellen. Financiering vanuit het Nationaal Groeifonds en het AINed-programma ondersteunt dit initiatief met respectievelijk €13,5 miljoen en €204,5 miljoen.
Generatieve AI wordt gezien als een technologie met grote invloed op economie, maatschappij en overheden, met kansen voor productiviteitsgroei en verbetering van interne procedures en dienstverlening. Tegelijkertijd zijn er zorgen over mogelijke risico’s zoals invloed op democratie en rechtsstaat, versterking van marktdynamiek en werkgelegenheidsverlies. Nederland wil deze uitdagingen aangaan met een waardengedreven aanpak, gericht op een sterk AI-ecosysteem dat veilig, rechtvaardig, mensgericht en duurzaam is.
De visie stelt vier centrale uitgangspunten en presenteert zes actielijnen om Nederland voorop te laten lopen in verantwoorde generatieve AI:
- Samenwerking
- Monitoring van AI-ontwikkelingen
- Wet- en regelgeving
- Vergroting van kennis en kunde
- Veilig experimenteren, en
- adequaat toezicht
