Stel je voor dat je een dure, slimme koffiezetapparaat koopt. Na twee jaar krijg je een bericht van de fabrikant: ‘Sorry, we stoppen met de ondersteuning. Uw apparaat werkt binnenkort niet meer. Gooi het maar weg.’ Frustrerend, maar het gebeurt steeds vaker met allerlei slimme apparaten, en het wordt een groeiend probleem voor zowel consumenten als het milieu.

Grote technologiebedrijven ‘bricken’ (het onklaar maken van een electronisch product) regelmatig hun eigen producten door de software-ondersteuning te stoppen. Spotify maakt bijvoorbeeld zijn ‘Car Thing‘, een apparaat voor muziek in oudere auto’s, onbruikbaar na amper twee jaar.
Oral B schakelde de slimme functies uit van een tandenborstel van €230, en Sonos probeert klanten zelfs aan te moedigen hun werkende speakers weg te gooien in ruil voor korting op nieuwe modellen.

Deze praktijk zorgt voor verschillende problemen. Consumenten verliezen niet alleen geld aan dure apparaten die voortijdig onbruikbaar worden, maar het leidt ook tot enorme milieuvervuiling. In de Verenigde Staten alleen al wordt elke seconde 227 kilo aan elektronisch afval weggegooid. Daarnaast ondermijnt het de rechten van consumenten, die steeds minder zeggenschap hebben over producten die ze hebben gekocht.

Bedrijven kiezen voor deze aanpak om verschillende redenen. Het is vaak goedkoper om oude producten niet meer te ondersteunen, en het stimuleert klanten om nieuwe producten te kopen. Bovendien zijn er weinig wetten die dit verbieden, waardoor bedrijven vrij spel hebben.

Er zijn al wel enkele positieve ontwikkelingen! Consumenten beginnen zich te weren via rechtszaken. Zo is er een rechtszaak gestart tegen Spotify, waarbij klanten het bedrijf beschuldigen van misleiding bij de verkoop van Car Thing.

Als consument kun je zelf ook actie ondernemen. Let bij aankoop goed op hoe lang een product ondersteund wordt en kies waar mogelijk voor apparaten die niet afhankelijk zijn van online diensten. Ook kun je organisaties steunen die vechten voor het ‘Recht op reparatie‘.

Dit groeiende probleem laat zien hoe onze ‘slimme’ apparaten eigenlijk niet van ons zijn, maar van de bedrijven die ze maken. Als we dit niet veranderen, blijven we opgezadeld worden met dure elektronica die plotseling kan worden ‘uitgeschakeld’ door een beslissing ver weg op een bedrijfskantoor. Het is tijd voor een nieuwe aanpak waarbij duurzaamheid en consumentenrechten voorop staan.