We worden er dagelijk mee geconfronteerd: het informatiesysteem van een huisarts communiceert niet met die van ziekenhuizen, die zelf ook niet communiceren met het systeem van de huisarts. Dat is geen onwil, maar heeft te maken met de zorgsystemen waar beiden op zijn aangesloten. Veel van die formatiesystemen zijn ‘gesloten’, wat betekent dat ze niet goed communiceren met systemen van die van andere aanbieders.

Dit frustreert patienten en belemmert innovatie en concurrentie, waardoor ook zorgaanbieders minder keuze hebben en afhankelijk worden van ICT-leveranciers. De gevolgen zijn negatief voor zowel zorgverleners als de patiënten. Zorgverleners hebben te maken met hogere administratieve lasten en patiënten ontvangen kwalitatief minder goede zorg. Open systemen daarentegen stimuleren innovatie doordat nieuwe ICT-diensten makkelijk kunnen worden ontwikkeld en getest. Dit leidt tot betere zorg, lagere kosten en meer keuzevrijheid voor zorgaanbieders.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) wil openheid van zorginformatiesystemen verplicht stellen, maar heeft daar momenteel onvoldoende bevoegdheden voor. Daarom adviseert de ACM het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) om wetgeving aan te passen, bijvoorbeeld de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz).

Dit is volgens de ACM cruciaal voor een goed functionerende ICT-markt in de zorg. Open systemen bevorderen de gegevensuitwisseling en innovatie, wat uiteindelijk leidt tot kwalitatief betere, toegankelijkere en betaalbare zorg voor iedereen. De ACM ziet dit als een belangrijke stap in de transitie naar passende zorg en het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals vergrijzing en personeelstekorten.

Maar…

Er speelt nog iets anders in deze misstand: er zijn leveranciers van informatiesystemen die koppeling van hun systeem aan die van de concurrende systemen bewust tegen te houden. Dat heeft alles te maken met het verdienmodel dat zij hanteren. Integratie betekent dat de klant (een ziekenhuis) kan overstappen naar een concurrent. Hoe afhankelijker een ziekenhuis van een informatiesysteem wordt gehouden, des te kleiner de kans is dat ze overstappen op een systeem dat wel communiceert met andere informatiesystemen (digitale gijzeling). Vaak is de afkoopsom voor het beëindigen van het servicecontract en de samenwerking dermate hoog, dat ziekenhuizen daarvoor geen geld hebben.

Lees ook
Niet de zorg maar het zorgsysteem is te duur
Prestaties van leveranciers in de zorg is een zorg
ACM: onderzoek naar machtsmisbruik op zorg-ICT-markten